Blijer naar je werk in 2026

Hoe vaak ga jij blij naar je werk? Een goede vraag om jezelf regelmatig te stellen. En ik nodig je uit om deze vandaag te stellen, zo op de valreep voor het nieuwe jaar van start gaat. Zoek ergens wat ruimte en stilte voor zelfreflectie.

Wat bepaalt jouw werkplezier? En wat kan jij daaraan doen? Dit artikel geeft je handvatten om zelf invloed uit te oefenen op jouw werkplezier. Ondanks de omstandigheden in de zorg die niet altijd gemakkelijk zijn.

Veel artsen zijn begonnen vanuit bevlogenheid. En die is er nog steeds. En tegelijkertijd drukken de omstandigheden in de zorg wel zwaar op veel schouders. Dat geldt voor jonge artsen, maar ook voor huisartsen en medisch specialisten.

Hoe gaat het écht met artsen? Feiten en cijfers uit 2023–2024

1. Aios en anios: hoge werkdruk, maar grote trots

De Nationale a(n)ios-enquête Gezond en veilig werken 2024 van De Jonge Specialist (n = 2.027) laat het volgende zien:

• A(n)ios werken gemiddeld 44,6 uur per week.
• 38% ervaart de werkdruk als “te hoog”.
• 24% heeft serieus overwogen de opleiding te staken.
• Tegelijk is 96% trots op het vak.

Bron: De Jonge Specialist, 2024.

Deze cijfers zijn helder: de belasting is groot, maar de betrokkenheid blijft enorm.

2. Huisartsen: structureel hoge werkdruk

Het Nivel-rapport De arbeidsmarkt van de Nederlandse huisartsenzorg 2023 en de 2024-update laten zien:

• In 2023 ervaart minstens 50% van de huisartspraktijken één of meerdere ernstige werkdrukknelpunten.
• In de update van 2024 ervaart 78% van de praktijken een hoge werkdruk.

Bron: Nivel 2023 en Niveau update 2024.

3. Medisch specialisten: werkplezier blijft hoog, maar druk wordt gevoeld

Het NVKC-onderzoek (2024) naar werkplezier onder klinisch chemici laat zien:

• 86% ervaart regelmatig tot vaak werkplezier.
• 95% is trots op het vak.

Daarnaast signaleert Medisch Contact in diverse artikelen trends zoals toenemende administratieve lasten en hogere emotionele belasting binnen de ziekenhuiszorg.

Wat betekent dit voor jou?

De cijfers laten één consistente lijn zien:

• De druk in de zorg is hoog — en dat geldt voor alle generaties artsen.
• Tegelijk is de bevlogenheid enorm.

Het probleem is dus groter dan jij als individuele arts. Het ligt in ontwikkelingen in de maatschappij en ook in ontwikkelingen in de systemen waarin we werken. En dat kan verlamming geven en uitwijken naar klagen. Het goede nieuws is, dat jij binnen die grotere werkelijkheid meer invloed hebt dan je soms denkt.

Dat is precies waar medisch leiderschap en Covey’s cirkel van invloed relevant worden.

Waar ligt jouw invloed wél? De kracht van Covey in de zorg

In opiniestukken en discussies wordt vaak gewezen naar overheid, maatschappij, verzekeraars en zorgorganisaties. En ja: daar moeten veranderingen plaatsvinden. Maar deze veranderingen kosten tijd en liggen meestal buiten jouw directe invloedssfeer. Stephen R. Covey noemt dit de cirkel van betrokkenheid: zaken die jou raken, maar die je niet zelf kunt veranderen.

Wat wél binnen jouw bereik ligt, is de cirkel van invloed: datgene waar jij zelf richting aan kunt geven. En precies hier komt medisch leiderschap om de hoek kijken. Medisch leiderschap is geen functie, maar een houding: bewust invloed uitoefenen op je omgeving, op een manier die bij jou past. Het gaat over eigenaarschap nemen in kleine, gerichte keuzes die samen een groot effect hebben op jouw werkplezier.

Zaken waar jij wél invloed op hebt:

• Hoe jij grenzen aangeeft.
• Hoe jij je werk organiseert binnen de ruimte die er is.
• Hoe jij communiceert in je team.
• Hoe jij kiest voor reflectie, herstelmomenten of supervisie.
• Hoe jij betekenis geeft aan je werk.

Dit zijn geen grote systeemveranderingen… maar ze maken jouw dag wél anders.

Bevlogenheid versterken: autonomie, zingeving en meesterschap

Volgens Daniel H. Pink wordt bevlogenheid gevoed door drie pijlers: autonomie, zingeving en meesterschap. In het artsenvak krijgt meesterschap vaak voldoende aandacht: je leert, ontwikkelt, specialiseert. Maar autonomie en zingeving komen in de hectiek van de zorg veel minder aan bod. Terwijl juist deze twee elementen je motivatie en werkplezier kunnen dragen.

Autonomie: ruimte om jouw vak op jouw manier uit te oefenen

Autonomie betekent niet dat je altijd helemaal je eigen ding kan doen, maar dat je -binnen de omstandigheden- bewust kiest je te richten op waar je wél invloed hebt: in je manier van werken, in keuzes binnen consulten, in hoe je samenwerkt. Vragen die je jezelf kunt stellen:

• Waar ervaar ik keuzevrijheid?
• Op welke kleine punten kan ik vandaag al meer regie pakken?
• Welke grenzen zijn voor mij belangrijk en hoe communiceer ik die?

Kleine aanpassingen kunnen een groot verschil maken in hoe jij je dag ervaart.

Zingeving: je herinneren waarom je dit vak koos

Zingeving geeft richting en energie. In drukke tijden raakt dat gevoel soms ondergesneeuwd — maar het is niet verdwenen. Het helpt om daarbij stil te staan:

• Wat raakt mij in mijn werk?
• Welke momenten voeden mijn gevoel van betekenis? En hoe kan ik er daar meer van creeren?
• Wat maakt dat mijn aanwezigheid ertoe doet?

Door bewust aandacht te geven aan deze vragen, maak je de verbinding met jouw ‘waarom’ weer helder. En die helderheid werkt versterkend in alles wat je doet.

Je cirkel van invloed vergroten: kleine stappen, groot effect

Wanneer je investeert in autonomie en zingeving, vergroot je automatisch je cirkel van invloed. Je staat steviger, ervaart meer regie en voelt je minder afhankelijk van omstandigheden waar je geen controle over hebt. Dat is precies wat medisch leiderschap in essentie is.

Kies bijvoorbeeld elke week één kleine stap:

• Een gesprek met een collega over werkverdeling
• Een reflectiemoment inplannen
• Een kleine verbetering doorvoeren in je werkproces
• Een grens uitspreken die je tot nu toe inslikte

Het gaat niet om grootse gebaren, maar om consistente bewuste keuzes.

Blij naar je werk: het kan écht

Blij naar je werk maakt het leven een stuk leuker. En het mooie is: jij kunt kiezen voor medisch leiderschap, waarbij jij actief invloed uitoefent op de omstandigheden vanuit jouw eigen cirkel van invloed. Daarmee maak je niet alleen je werkplezier groter — je draagt ook bij aan een positieve cultuur in je team en in de zorg als geheel.

Autonomie en zingeving zijn twee onderwerpen die uitgebreid aan bod komen in onze leergangen medisch leiderschap. Daar vind je inspiratie, rust en ruimte om deze thema’s verder te verkennen en krijg je handvatten om daadwerkelijk verandering in te zetten.

Wil je meer informatie over de nascholingen van mpowr, incompany sessies of over individuele coaching? Neem vooral contact op.