Een systeem in de knel… en jij?
Afgelopen week spraken Angelique en ik over de ontluisterende ervaring die ik had met mijn zorgbehoevende moeder. Het had veel weg van ‘de computer says no’; omstandig werd uitgelegd dat de normale wachttijd voor de ingreep zes weken was en dat twee weken dus echt een spoedplek was. Ik kon dat moeilijk horen, mijn moeder is 81 en verloor bloedstolsels. Ik vermoed dat dit deze zorgprofessional in de knoop bracht…. En hoe naar is het dat je dit soort boodschappen als arts moet geven, terwijl hij mogelijk ook diep in zijn hart denkt…’tuurlijk, laat maar komen, nu. Dat zou ik ook willen als het mijn moeder was.’
Dit voorval bracht ons in dialoog over ons eigen werk: de zorg verbeteren door leiderschap bij artsen te vergroten. Heeft het eigenlijk wel zin wat we doen? Artsen aanmoedigen en handvatten geven om op hun manier leiderschap te laten zien, in een systeem wat in de knel zit? In een systeem waar de administratielast alleen het antwoord is op controlebehoefte en maar zelden een verbetering van kwaliteit betekent. Waar jonge artsen werkeloos thuis zitten, een deel burn-out raakt en de oudere artsen soms reikhalzend uitkijken naar hun pensioen. Waar ‘spreadsheet management’ (het systeem) belangrijker lijkt dan de leefwereld* van arts en patiënt?
En iets in ons voelt dat leiderschap hierin juist wél belangrijk is.
Juist in een systeem dat in de knel zit zijn leiderschapshandvatten belangrijk. Zodat je handvatten hebt om je uit te spreken, om je impact positief te vergroten, om uit je hart te blijven praten, om jezelf niet te verloochenen en te werken vanuit wat voor jou belangrijk is.
Een systeem dat in de knel zit nodigt zijn deelnemers uit tot moeheid, cynisme, passiviteit en opgeven. Een systeem in de knel is voer voor Saboteurs**- die kritische stemmen in je hoofd. Die eten graag van onmacht, miskenning en angst. En dat is onze drijfveer…daarom vertellen we steeds hoe belangrijk het is je bewust te zijn van je saboteurs, je aan te moedigen hen niet de overhand te laten krijgen.
Viktor Frankl kende het woord Saboteurs niet, maar instinctief voelde hij dat hij zich niet aan hen moest uitleveren, dat het zijn enige kans zou zijn om waardig te (over)leven. Hij koos voor waarden en hij koos voor zijn hart.
Everything can be taken from a man but one thing: the last of the human freedoms—to choose one’s attitude in any given set of circumstances, to choose one’s own way.
Want dat is waar leiderschap voor staat: binnen een systeem in de knel, blijven kiezen voor je eigen waarden, voor je hart. Dit niet doen en dit wel doen, kost allebei energie. Alleen het laatste levert je iets op. Iedere keer weer vragen, wat is hierin voor mij echt belangrijk en daar naar handelen, levert in kleine stapje uiteindelijk een nieuw systeem op!